Türkiye-Çin arasında ‘vergi’ anlaşmazlığı
Türkiye’nin Çin’den ithal edilen otomobillere yönelik gümrük vergisini 8 Temmuz itibarıyla yüzde 50’ye çıkarması geniş yankı uyandırmaya devam ediyor. Çin Elektrik ve Makine Sanayi Ticaret Odası (CCCME), Türkiye’nin uyguladığı bu ilave yüzde 40'lık gümrük vergisinin Çinli üreticilere vereceği zararları değerlendirdi. CCCME, bu üreticilerin itibar ve yatırım kayıpları nedeniyle tazminat talep edeceklerini duyurdu.
CCCME yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye’nin ilave gümrük vergisi kararına ‘Çin otomotiv endüstrisi’ adına karşı çıktıklarını belirtti. Açıklamada, Türkiye’de faaliyet gösteren Çinli otomobil markalarının, bu karar öncesinde verdikleri siparişlerin yüzde 40’lık ek vergiden muaf tutulmasını talep ettikleri vurgulandı.
Çin’in otomotiv yatırımlarını etkileyecek
Açıklamada, geçen yıl Çin’den ithal edilen elektrikli araçlar için uygulanan yeni ithalat şartları yüzünden bazı araçların Türkiye gümrüklerinde bekletildiği ifade edildi. Bu araçların gümrükten çekilebilmesi için bir çözüm istendi. Ayrıca, Türkiye’nin aldığı bu kararların, Çin'in Türkiye’ye yapmayı planladığı otomotiv yatırımlarını ciddi şekilde olumsuz etkileyebileceği de dile getirildi.
Çin’in Türkiye’den talepleri
CCCME, ilave gümrük vergisi sonrası Türkiye'den taleplerini beş ana başlık altında şu şekilde özetledi:
- Türkiye'nin ilave gümrük vergisi kararını iptal etmesi gerekmektedir.
- Çinli otomotiv üreticileri tarafından 8 Haziran 2024 tarihinden önce Türkiye'ye sevk edilen araçların ilave gümrük vergisinden muaf tutulması talep edilmektedir.
- CCCME, ilave gümrük vergisinin Çinli otomotiv üreticileri için Türkiye'deki pazarlama ve hizmet noktalarında neden olduğu zararları değerlendirecek ve Türkiye'nin bu önlem nedeniyle normal işlerin aksaması durumunda Çinli işletmelerin itibar kaybı ve yatırım kayıpları için uygun bir tazminat ödemesi yapması gerektiğini belirtmektedir.
- Türkiye'nin bazı Çinli markalarla yatırım projeleri üzerinde görüşmeler yaptığı bilgisine sahibiz. Ticaret ve yatırım ortamının birbirine yakından bağlı olduğunu ve ticaretin engellenmemesi gerektiğini düşünüyoruz. Geçen yıldan beri şeffaflık ve DTÖ kurallarının göz ardı edilmesi, kurumsal yatırım karar verme sürecini önemli ölçüde etkilemiştir.
- Kasım 2023'te elektrikli araç ithalatına getirilen yeni şartlardan etkilenen bazı Çinli elektrikli araçların hala Türkiye gümrüklerinde bekletildiği ve bu araçların en kısa sürede çözüme kavuşturulması gerektiği umulmaktadır.
40 bin adet Çin markalı otomobil satıldı
Son dönemde, Batılı ülkelere açılma politikaları çerçevesinde Çin markalarının Türkiye pazarına olan ilgisi belirgin bir şekilde arttı. Bu artış, pazara giren firma sayısında da kendini gösterdi. Türkiye otomotiv pazarında Skywell, MG, Chery, Leapmotor, Seres, Maxus, Hongqi, DFSK, BYD, NETA ve SWM gibi 11 Çin menşeli marka bulunmaktadır. Geçen yıl yaklaşık 60 bin adetlik satış rakamına ulaşan Çinli otomobil markaları, Türkiye otomobil pazarının yüzde 6'sını oluşturmuştu. 2024'ün ilk beş ayında ise yaklaşık 40 bin adet Çin markalı otomobil satıldı. Bu dönemde, otomobil pazarında Çin markalarının payı yüzde 8'e yükseldi.
Pazarda rekabet gücünü kaybedebilir
Çinli markalar özellikle benzinli ve hibrit otomobil segmentlerinde önemli fiyat avantajlarına sahipti. Örneğin, Avrupalı veya Japon üreticilerin 2.3 milyon TL civarında satışa sunduğu D segmenti SUV otomobillerini Türkiye'de 1.8 milyon TL gibi daha düşük fiyatlarla sunabiliyorlardı. Ancak 8 Temmuz'dan itibaren uygulanacak ilave gümrük vergisi, Çinli markaların rekabet güçlerini kaybetmelerine ve özellikle üst segment araçların satışında fiyat artışlarına yol açabileceği öngörülüyor. Ayrıca, ilave gümrük vergisi sonrasında Çinli otomobillerin fiyatlarının yaklaşık yüzde 30 artabileceği belirtiliyor, bu durumun ancak ek desteklerle önlenebileceği ifade ediliyor.
Yerli üretimin pazar payını artırması hedefleniyor
Ticaret Bakanlığı, yerli üretimin iç pazardaki payını artırmak ve korumak, ayrıca yurt içinde yatırım ve üretimi teşvik etmek amacıyla Çin menşeli benzinli ve hibrit binek otomobillere ek gümrük vergisi uygulama kararı aldığını açıkladı. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, "Yerli üretimin iç pazardaki payını artırmak ve korumak amacıyla, dış ticaret dengesine yönelik gelişmeler ve cari açık hedefleri göz önünde bulundurularak, 8703 Gümrük Tarife Pozisyonu altında sınıflandırılan konvansiyonel ve hibrit binek otomobillerin Çin menşeli olanları için 'İthalat değerinin yüzde 40’ı veya 7 bin dolar/adetin yüksek olanı' şeklinde ek gümrük vergisi belirlendi" ifadelerine yer verildi.
